Çınlama Tedavisinde En Etkili Yöntem: Tinnitus Retraining Therapy
Çınlama Tedavisinde En Etkili Yöntem: Tinnitus Retraining Therapy
Kulak çınlamasının nedeninin tam olarak bilinmemesi ve kesin bir çözümünün olmaması rahatsızlığın yönetilmesini zorlaştırıyor. Ancak artık kulak çınlaması (tinnitus) ile ilgili rahatlamaya yönelik birçok tedavi yöntemi planlayabiliyoruz. Bunlardan birisi, aslında 25 yıllık bir terapi olan tinnitus retraining therapy (TRT). Bu yöntemi Türkçeye “yeniden eğitim terapisi” olarak çevirebiliriz.
Tedavinin sırrı beynimizin alışkanlık kazanmasında
TRT’yi, nedeni fark etmeksizin, duyduğunuz sesin artık rahatsız sizi etmemeye başlayacağı bir duruma getirmek için kullanıyoruz. Peki, bunu nasıl yapıyoruz?
Tinnitus denilince aklımıza ilk olarak kulak geliyor ancak aslında öncelikle beynimizin nasıl çalıştığını anlamamız gerekiyor. Tinnitus, beynin işitsel sistemimizdeki değişiklikleri tehdit olarak algılayıp, bunlara tepki vermesinden kaynaklanır.
300’den fazla hastayla yapılan bir araştırma, bilinçaltının kronik tinnitusta baskın bir rol oynadığını göstermiştir. Bu nedenle, hastalar tinnitusun varlığının farkında olmasalar bile, arka planda bundan olumsuz etkilenebilirler. İşte bu noktada TRT devreye giriyor.
Beynimizi yeniden eğiterek kulak çınlaması ile baş ediyoruz
TRT, adından da anlaşılacağı üzere beyniniz, merkezi sinir ve işitme sisteminizin sesi alma, işleme ve yorumlama şeklini “yeniden eğitmeye” çalışan bir tedavi seçeneğidir.
TRT’nin temel kavramı, beynin çınlamayı önemsiz bir ses olarak algılaması için eğitilmesini, yani alışkanlık kazanmasını sağlamaktır.
Tedavinin iki aşaması: danışmanlık ve ses terapisi
TRT, temelde danışmanlık ve ses terapisinden oluşuyor. Tinnitus sinyaline alıştıkça ve duygusal tepkilerini değiştirdikçe tinnitusun bireylerin günlük yaşamları üzerindeki etkisi azalıyor. Burada beynimizin esnekliğini kullanarak algımızı değiştiriyoruz.
Detaylı tanı olmadan rahatlama sağlamak zor
Yeniden eğitim terapisine (TRT) başlarken hastanın geniş bir öyküsü alınır ve detaylı testler uygulanır.
İlk adım, duyabildiğiniz en yumuşak seviyeleri ölçerek, işitme duyunuzun frekansa veya perdeye özgü bir incelemesini yapmaktır. Ardından uzman odyologunuz, kulak çınlamanızın perdesini ve yoğunluğunu izole edecektir.
Kulak zarının sağlığını ve arka plan gürültüsü olan ve olmayan konuşma işlemlerini ölçmek için testler de tamamlanacaktır.
Son olarak, derlenen tüm veriler, hangi tinnitus tedavisinin ihtiyaçlarınıza ve yaşam tarzınıza en uygun olduğunu görmek için tıbbi geçmişinizle birlikte değerlendirilecektir.
Danışmanlıkla kaygıyı azaltıyoruz
TRT’de uygulanan danışmanlık; hastaya tinnitusun doğası, olası nedenleri ve algılanmasında rol oynayan mekanizmalar hakkında bilgi verilmesini içeriyor. Böylece bireyler tinnitusa bir gizem ve kaygı öğesi olarak bakmayı, olumsuz duygusal ve psikolojik çağrışımlar geliştirmeyi bırakıyor.
Ses terapisiyle çınlama sesini rahatsızlık vermeyecek düzeye getiriyoruz
Ses terapisinde, işitme cihazı gibi kullanılan giyilebilir ses jeneratörleri; bireylerin çınlamaya alışmalarına yardımcı olmak için beyaz gürültü, doğa sesleri veya kendilerine özel olarak tasarlanmış seslerle tinnitus algısını kısmen veya tamamen maskelemede kullanılır.
Tedavide düzenli takip önemli
TRT genellikle uzun vadeli bir yönetim stratejisi olarak kabul edilir. Tinnitusa alışmak zaman alabilir ve ilerlemeyi değerlendirmek, sürekli destek sağlamak ve terapi planında gerekli ayarlamaları yapmak için periyodik takip randevuları planlarız. Bu takip randevularında ses terapisi cihazlarının ayarları yapılabilir ve danışmanlık seansları bireyin terapiye verdiği yanıta göre değiştirilebilir.
Tedavi kulak çınlaması konusunda uzman kişiler tarafından planlanmalı
TRT, kulak çınlamasının karmaşık doğası nedeniyle alanında yetkin ve deneyimli odyologlar veya kulak burun boğaz uzmanları tarafından uygulanmalıdır. TRT’nin başarısının kişiden kişiye değişebileceğini ve bireyselleştirilmiş tedavi planlarının genellikle gerekli olduğunu unutmamak önemlidir.
TRT kulak çınlamasındaki en etkili tedavi
Tinnitus yeniden eğitim terapisinin tedavide son derece etkili bir yöntem olduğunu gösteren çeşitli klinik çalışmalar bulunmaktadır.
İspanya’daki Navarre Üniversite Hastanesi’nden Dr. Teresa Heitzmann, üniversite hastanesinde uyguladığı terapi ile tinnitusa alışmanın ve böylece rahatsızlığın sona ermesinin hastaların %80 ila 84’ünde, hatta bazen daha yüksek bir oranda gerçekleştiği sonucuna varmıştır.
Yakın zamanda, Illinois Üniversitesi’nden Doktor Bauer ve ark. tarafından yürütülen bir çalışma (Ulusal Sağlık Enstitüsü tarafından yayınlanmıştır), “Orta ila şiddetli tinnitusu ve amplifikasyona uygun işitme kaybı olan yetişkinler TRT’den yararlanabilir.” sonucuna varmıştır.
Emory Üniversitesi’nden Dr. Pawel J. Jastreboff ve Dr. Margaret Jastebroff tarafından hazırlanan bir raporda “TRT, tinnitus yönetimi ve tedavisinde faydalı bir yaklaşımdır. TRT hem tinnitus hem de hiperakuzi (sese tahammülsüzlük) için oldukça etkilidir, odyoloji pratiğinde başarıyla uygulanabilir.” ifadesi yer almaktadır.
Hindistan’da yapılan bir başka çalışma, “Toplam 49 (yüzde 85,96) hastada tinnitus algısında iyileşme gözlemlendiğini” ortaya koymuştur.
Dünya çapında, kontrollü TRT çalışmaları, tedavi gören hastaların yaklaşık yüzde 75 ila 85’inin kalıcı sonuçlar elde ettiğini ortaya koymaya devam etmektedir. Hem plasebo gruplarıyla hem de “standart” tinnitus tedavileri alan gruplarla karşılaştırıldığında, TRT güçlü bir etkinlik düzeyi göstermektedir.
İşitme kaybı tedavisinde de etkili
Uygulamadaki iyileştirmelerle, çınlamanın tedavisine ek olarak işitme kaybına da yönelik çalışmaya başlaması yöntemi daha da kullanışlı hale getiriyor. Ayrıca, net bir iyileşme görene kadar geçen ortalama sürenin kısaltılması ve istatistiksel olarak anlamlı bir iyileşmenin 3 ay ve sonrasında görülmesi de terapinin tercih edilmesini sıklaştırdı.
Tüm araştırma sonuçlarına ve klinik deneyimlerine göre TRT şu anda en yüksek başarı oranına sahip olan kulak çınlaması tedavisidir.
Tinnitus Retraining Therapy’ye Yardımcı Tedaviler
Bazı durumlarda arzu edilen sonuçları elde etmek için birden fazla tedavinin kombine edilmesi gerekebilir. İşitme cihazları, tinnitus yaşayan ancak henüz TRT’yi tamamlamamış bireyler için çok faydalıdır ve genellikle TRT sürecinde erken faydalar sağlamaya yardımcı olur. Ayrıca, Widex Tinnitus Treatment gibi mobil uygulamalardan da TRT’yi tamamlayıcı olarak faydalanılabilir.
Kaynaklar
- Alpini D., Cesarani A. Tinnitus as an alarm bell: Stress reaction tinnitus model. ORL J. Otorhinolaryngol. Relat. Spec. 2006;68(1):31–36. doi: 10.1159/000090488.
- Baguley, D., McFerran, D., & Hall, D. (2013). Tinnitus. The Lancet, 382(9904), 1600–1607. doi:10.1016/s0140-6736(13)60142-7
- Bauer C. A. (2018). Tinnitus. The New England journal of medicine, 378(13), 1224–1231. https://doi.org/10.1056/NEJMcp1506631
- Bauer CA, Berry JL, Brozoski TJ. The effect of tinnitus retraining therapy on chronic tinnitus: A controlled trial. Laryngoscope Investig Otolaryngol. 2017 May 28;2(4):166-177. doi: 10.1002/lio2.76. PMID: 28894836; PMCID: PMC5562945.
- McFerran, D. J., Stockdale, D., Holme, R., Large, C. H., & Baguley, D. M. (2019). Why Is There No Cure for Tinnitus?. Frontiers in neuroscience, 13, 802. https://doi.org/10.3389/fnins.2019.00802
- Schmitt C., Patak M., Kröner-Herwig B. Stress and the onset of sudden hearing loss and tinnitus. Int. Tinnitus J. 2000;6(1):41–49.
- Swain, S. K., Nayak, S., Ravan, J. R., & Sahu, M. C. (2016). Tinnitus and its current treatment–Still an enigma in medicine. Journal of the Formosan Medical Association, 115(3), 139–144. doi:10.1016/j.jfma.2015.11.011
- Pawel J. Jastreboff, PhD, ScD, Margaret M. Jastreboff, PhD, Tinnitus Retraining Therapy: An Update, October 23, 2000
- https://www.audiologyonline.com/articles/tinnitus-retraining-therapy-an-update-1286
- https://cordis.europa.eu/article/id/108170-more-than-80-of-patients-manage-to-stop-discomfort-from-tinnitus-and-can-lead-a-normal-life-a
- https://www.widex.com/en/tinnitus/relief/tinnitus-sound-therapy-widex-zen/
