İlaçlar baş dönmesi yapar mı?
İlaçlar baş dönmesi yapar mı?
İlaçlar baş dönmesi yapar mı?
Vertigo, kişinin çevresinin veya kendi bedeninin dönüyormuş gibi algılanmasıyla ortaya çıkan bir denge bozukluğu durumudur. Bu rahatsızlığın pek çok nedeni olabilir; iç kulak hastalıkları, nörolojik sorunlar ve psikolojik faktörlerin yanı sıra ilaç kullanımı da vertigonun önemli sebeplerinden biridir.
İlaçların Vertigoya Etkisi
Bazı ilaçlar doğrudan iç kulak denge sistemi veya merkezi sinir sistemi üzerinde etki ederek baş dönmesine yol açabilir. Bu etki genellikle ilacın yan etkisi olarak görülür ve bazı kişilerde hafif baş dönmesi şeklinde iken, bazı hastalarda günlük yaşamı etkileyecek kadar şiddetli olabilir.
1. Antihipertansif ilaçlar
Tansiyon düşürücü ilaçlar, özellikle ani tansiyon düşüşüne sebep olduklarında vertigoya yol açabilir. Özellikle diüretikler ve beta blokerler denge sorunlarını tetikleyebilir.
2. Antidepresan ve anksiyolitikler
SSRI ve SNRI grubu antidepresanlar, bazı kişilerde ilk kullanım döneminde baş dönmesine neden olabilir. Benzodiazepinler gibi merkezi sinir sistemi baskılayıcı ilaçlar da vertigo riskini artırır.
3. Antiepileptik ilaçlar
Epilepsi tedavisinde kullanılan ilaçlar sinir sistemi üzerinde doğrudan etki gösterdiğinden baş dönmesi ve dengesizlik sık bildirilen yan etkiler arasındadır.
4. Antibiyotikler
Özellikle aminoglikozid grubu antibiyotikler (gentamisin, streptomisin vb.) iç kulaktaki vestibüler hücrelere zarar verebilir. Bu durum kalıcı denge kayıplarına bile yol açabilir.
5. Kemoterapi ilaçları
Bazı kanser ilaçları nörotoksik etki yaparak hem işitme hem de denge sorunlarına sebep olabilir.
6. Diğer ilaç grupları
- Sedatifler ve uyku ilaçları
- Antihistaminikler
- Bazı ağrı kesiciler ve migren ilaçları
Risk faktörleri nelerdir?
- İleri yaş: Yaşlılarda denge sisteminde doğal zayıflama olduğundan ilaç yan etkileri daha belirgin olabilir.
- Polifarmasi: Birden fazla ilaç kullanımı (özellikle kronik hastalıkları olanlarda) yan etki riskini artırır.
- Böbrek ve karaciğer yetmezliği: İlaçların vücuttan atılımı zorlaşır, yan etkiler artabilir.
Ne zaman doktora başvurmalı?
- İlaç başladıktan kısa süre sonra şiddetli baş dönmesi gelişirse
- Düşme, bayılma, kulakta çınlama, işitme kaybı eşlik ederse
- Günlük yaşamı etkileyecek seviyede vertigo yaşanıyorsa
Bu durumda ilacı kendi başına bırakmak yerine, mutlaka doktorla görüşülmeli ve alternatif tedavi seçenekleri değerlendirilmelidir.
Kaynaklar
- Mayo Clinic
- Cleveland Clinic
- Johns Hopkins Medicine
- UpToDate
- Medscape
