Artikülasyon Bozuklukları (Konuşma Terapisi)
Artikülasyon Bozukluğu; seslerin, hecelerin ya da sözcüklerin yanlış üretilmesidir. Dinleyenler kişinin ne söylediğini anlamak için daha fazla dikkat harcar. Bu durum, kişinin okul ya da mesleki başarısını, toplumsal iletişimini etkiler. Bozukluğun şiddeti, konuşmadaki küçük aksaklıklardan tamamen anlaşılmayan bir konuşmaya kadar değişebilir. Artikülasyon bozukluğu olan kişilerde en sık görülen hatalar; bir sesin yerine başka bir ses söyleme, hecelerin yerlerini değiştirme, ses eksiltme, ses ekleme ya da sesleri bozma veya sesleri peltekleştirme gibi durumlardır.
Artikülasyon (Sesletim) Bozukluklarının Sebepleri Nelerdir?
Aşağıda belirtildiği gibi pek çok nedenden ötürü kişide artikülasyon bozukluğu görülebilir.
- Yapısal anomalilere bağlı: Dudak-damak yarıklığı, ağız-yüz anomalileri, dil bağı, diş bozuklukları nedeniyle konuşma seslerinin doğru üretilememesi.
- Nörolojik bozukluklara bağlı: Serebral Palsi, felç, travmatik beyin yaralanmaları gibi nedenlerden ötürü konuşma kaslarının kontrol edilmesinde yaşanan zorluklar sonucu konuşma seslerinin doğru üretilememesi.
- İşitme bozuklukları: Doğuştan işitme kaybı, orta kulak iltihabına bağlı olarak oluşan işitme kayıpları ya da çocuğun kulağına kalem ucu, silgi vb. yabancı maddeleri sokması sonucu oluşan kulak zarı zedelenmelerinin neden olduğu işitme kayıpları nedeniyle konuşma seslerinin doğru üretilememesi.
- Zeka geriliği.
- Herhangi bir anatomik, nörolojik, organik nedeni olmayan durumlar: Çocuğun dil, dudak, damak kasını doğru kullanmayışı nedeniyle konuşma seslerinin doğru üretilememesi.
- Yanlış öğrenme / yanlış pekiştirme: Çocuğun çevresindeki yetişkinlerin “bebeksi konuşma” davranışını hoş karşılaması, çocuğun konuştuğu gibi bebeksi konuşmayı taklit etmesi ya da çocuk üzülmesin düşüncesiyle çocuğun bebeksi konuşmalarını düzeltmemesi sonucu konuşma seslerinin bozuk/yanlış üretilmesi.
Konuşma ve dil terapisinin uygulama alanları nelerdir?
Konuşma ve dil bozuklukları hem çocuklar hem de yetişkinler arasında görülebilir. Tıbbi bir sorunun sonucu olarak ortaya çıkabilir veya bilinen bir nedeni olmayabilir. Tıbbi sorunlar arasında damak ya da dudak yarığı, konuşma artiküllerinde kas güçsüzlüğü gibi fiziki sorunlar sayılabilir. Konuşma ve dil terapisi ile hem doğuştan oluşan konuşma bozuklukları hem de sonradan ortaya çıkan konuşma bozukları tedavi edilebilmektedir. Kısacası kekemelik, artikülasyon bozukluğu, ses bozukluğu ve dil bozukluğu gibi sorunların tedavisinde konuşma ve dil terapistlerine başvurulmaktadır.
Ayrıca down sendromlu ve otizmli çocuklardaki konuşma ve dil bozukluğu sorunları giderilebilmektedir.
Konuşma terapisi kaç seans uygulanır?
Konuşma ve dil terapisinin standart bir uygulanma süresi yoktur. Kişideki konuşma bozukluğunun türüne, sebebine ve seviyesine göre terapi kişiye ya da çocuğa özel olarak belirlenir ve uygulanır. Terapiden elde edilen başarı ya da başarısızlığa göre kişinin ihtiyaçları tespit edilerek terapi planı yeniden kişiye özel olarak düzenlenir. Terapinin başarısı terapistin tecrübesi, hastanın istekliliği ve yakınlarının desteği ile doğru orantılıdır. Terapinin seansını ve süresini de tüm bu kriterler belirler.
Yetişkinlerde konuşma ve dil terapisi nasıl uygulanır?
Konuşma ve dil terapisi sadece çocuklara değil yetişkinlere de başarılı bir şekilde uygulanabilmektedir. Sadece yetişkinlerde konuşma ve dil terapisi çocuklarda olduğu kadar hızlı bir şekilde sonuç vermeyebilir. Bunun nedeni konuşma bozukluğunun kişide yerleşmiş olmasıdır.
Ancak konuşma ve dil terapisi programına uyum yetişkinlerde çok daha yüksek olduğu için kekemelik, pelteklik gibi sorunlar biraz daha uzun sürse de başarılı bir şekilde tedavi edilebilmektedir.
